(TBMM) – CHP Ordu Milletvekili Seyit Torun, TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş’a, “Kurulduğu yıldan günümüze kadar Kamu Denetçiliği Kurumu tarafından verilen tavsiye kararlarının idarelerce uygulanma oranı nedir? Kararların gereğini yerine getirmeyen kamu kurumlarına yönelik herhangi bir bildirim, uyarı veya raporlama sistemi bulunmakta mıdır?” sorularını yöneltti.
Torun, Kamu Denetçiliği Kurumu’nun (KDK) işlevselliği, bağımsızlığı ve toplumsal güvenilirliğine ilişkin TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş’un yanıtlaması istemiyle TBMM Başkanlığı’na yazılı soru önergesi verdi. Torun, KDK’nın idarenin işlem ve eylemlerini denetleyerek adalet, saydamlık ve hesap verebilirlik ilkelerini güçlendirme amacıyla kurulduğunu, ancak çeşitli sivil toplum kuruluşlarının ve akademik çevrelerin raporlarının, kurumun bu misyonunu tam anlamıyla yerine getirmekte güçlük çektiğini gösterdiğini belirtti.
Özgürlük Araştırmaları Derneği’nin yayımladığı rapora dikkati çeken Torun, KDK’nın verdiği tavsiye kararlarının önemli bir kısmının idarelerce uygulanmadığını, uygulama oranının yıllar içinde gerilediğini, kurumun bu süreci izleme mekanizmasından yoksun olduğunu, ayrıca KDK kararlarının yerine getirilmemesi halinde herhangi bir yaptırımın bulunmamasının kurumun caydırıcılığını zayıflattığını ifade etti.
Torun, KDK’nın aldığı başvuruların büyük bölümünün “kapsam dışı” sayıldığına, başvuru sahiplerinin yeterince bilgilendirilmediğine ve karar metinlerinin kamuoyuyla düzenli paylaşılmadığına dikkati çekerek, “Şeffaflık ve hesap verebilirlik eksikliği, kamu denetçiliği sisteminin inandırıcılığını zedelemektedir” değerlendirmesinde bulundu.
“Vatandaşın güveni azalıyor”
CHP’li Torun, Türkiye’de kurumlara duyulan güvenin son yıllarda ciddi biçimde erozyona uğradığını, bunun yargı organlarının yanı sıra KDK gibi denetim ve hak arama mekanizmalarını da doğrudan etkilediğini ifade etti. SODEV’in araştırmasına göre yurttaşların yüzde 48,5’inin yargının bağımsız olmadığını, yüzde 41,6’sının yargıya güvenmediğini aktaran Torun, OECD endeksinde Türkiye’nin yargıya güven sıralamasında sondan beşinci olduğunu hatırlattı.
Ayrıca 26 ilde yapılan bir saha çalışmasında, “İdare karşısında haksızlığa uğradığınızda ne yaparsınız?” sorusuna yanıt verenlerin yalnızca yüzde 10’unun KDK’ya başvuracağını belirttiğini söyleyen Torun, “Vatandaş, adalet arayışında Kamu Denetçiliği Kurumu’nu hala güvenilir bir yol olarak görmüyor” değerlendirmesinde bulundu.
“2022–2025 arasında KDK’ya yapılan başvuruların kaçı ‘kapsam dışı’ olarak değerlendirilmiştir?”
Torun’un TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş’a yönelttiği sorular şu şekilde:
“Kurulduğu yıldan günümüze kadar Kamu Denetçiliği Kurumu tarafından verilen tavsiye kararlarının idarelerce uygulanma oranı nedir? KDK, uygulanmayan tavsiye kararlarına ilişkin hangi izleme ve raporlama yöntemlerini kullanmaktadır? Kararların gereğini yerine getirmeyen kamu kurumlarına yönelik herhangi bir bildirim, uyarı veya raporlama sistemi bulunmakta mıdır? 2022–2025 yılları arasında KDK’ya yapılan başvuruların kaç tanesi ‘kapsam’ dışı olarak değerlendirilmiştir? ‘Kapsam dışı’ kararların gerekçelerinin kamuya açık biçimde yayımlanmasına yönelik herhangi bir yasal veya idari düzenleme planlanmakta mıdır? KDK kararlarına ve tavsiyelerine ilişkin gerekçeli metinlerin tamamının erişilebilir olacağı bir dijital arşiv veya açık veri platformu oluşturulması yönünde bir çalışma yürütülmekte midir? Kurumun bağımsızlık, tarafsızlık ve etkinliğini artırmak için yapısal veya mevzuatsal bir reform planı bulunmakta mıdır? KDK’nın denetim etkinliğini artırmak amacıyla idareler üzerinde tavsiye kararlarının ötesine geçen bir izleme yetkisi tanınması gündemde midir?”
